Yörede doğal mağaralar ve çakmaktaşından yapılmış gereçler bulunmuştur. Kentin Pontos krallarından farnakes'ce kurulduğu söylenir. Bu kral, kızı Fadisanen için Fatsa'da bir kale yaptırmış daha sonra bu kaleyi ve çevresini ona çeyiz olarak vermiştir. Bu yüzden kent uzun süre Fadisane adıyla anılmıştır. Charles Texier, seyahatnamesinde Fatsa Kalesi'nden "Fadisan Şatosu" diye söz eder.
Daha sonra Roma ve Bizans Yönetimini tanıyan Fatsa, 1204'te Rum Pontos İmparatorluğu'nun sınırları içinde kaldı. XIV. yy'da Hacı Emiroğlulları Beyliği yöreyi topraklarına kattı. Fatsa'nın kesin olarak Osmanlılar'a geçişi ise Fatih Sultan Mehmed zamanına rastlar (1461).
Şemseddin Sami Fatsa'yı şöyle tanıtır: "Trabzon Vilayeti Canik Sancağı'na bağlı kaza merkezi bir kasabadır. Eski adı Fatisane'dir. Kabasanın 3.000 kadar nüfusu, 2 camisi, 1 medresesi, 1 rüştiyesi, 1 kız ve 1 erkek ilkokulu, 1 hamamı ve 6 çeşmesi vardır. Kaza 84 köyden oluşur. 30.350 nüfusunun 1.652'si Rum, 62'si Ermeni'dir. Tarım ürünleri, buğday, arpa, çavdar, mısır, fasulye, kenevir, keten, ceviz ve fındıktan omuşur. Özellikle cevizi ve fındığı çok boldur. Dışarıya bal, balmumu ve yumurta satar. Sıcak bir madensuyuna sahiptir".
Ali Cevad ise Fatsa'ya ilişkin şu bilgileri verir: "Trabzon Vilayeti'nin Canik Sancağı'na bağlı kaza merkezi bir kasabadır. Ticareti oldukça canlıdır. Dışarıya, fındık, cevez, mısır, kenevir, keten tohumu, fasulye, sarı balmumu, yumurta ve bulama satar. Dışarıdan da kahve, şeker, petrol gazı ve alaca satın alır."
GENEL
Fatsa İlçesi, kuzeyden Karadeniz, doğudan Perşembe ve Ulubey İlçeleri, güneyden Çatalpınar ve Çamaş İlçeleri, batıdan Korgan, Kumru ve Ünye İlçeleriyle çevrilidir.
Yuz ölçümü 570 km2, ortalama yükseltisi 10 metre olan ilçe topraklarının eğimi, içerilerde gidildikçe artar. 1997 yılı Genel Nüfus Sayımına göre İlçe merkezinin nüfusu 54.959, köyleriyle birlikte toplam nüfusu 110.614'dür *. İlin Merkez İlçe ve Ünye İlçesinden sonra en kalabalık İlçesidir.
Meyve ve sebzecilik, balıkçılık önde gelen gelir ve geçim kaynaklarındandır. Hayvancılık, tavukculuk, arıcılık diğer bir önemli geçim kaynaklarıdır.
İlçe, turizme yeni yeni açılmaktadır. İlçe uzun ve ince kuma sahip doğal plajlara sahiptir. Son yıllarda turizm alanında yerli ve yabancı turist potansiyeli açısından her yıl artış göstermektedir.
İlçede çeşitli rahatsızlıklara iyi gelen kaplıcalar bulunmaktadır.
