1944-1945 arasında Kılıç Kökten'ce yapılan araştırmalarda, Ünye-Fatsa yörelerinde yer alan doğal mağaralar ve ırmak şekillerindeki çakmaktaşından yapılmış gereçler bulunmuştur. Yine Kılıç Kökten'in 1963'te yaptığı bir başka araştırmada, Cevizdere boyunda Al, Orta ve Üst Paleolitik Dönem buluntularına rastlanmıştır.
Kent, İÖ VIII. yy'da Sinop'tan buraya gelen Melitoslular'ca kurulmuştur. Bu sırada yörede Khalibler'in yaşadığı bilinmektedir. Kimi yazarlar eski Yunanlılar'ın çeliği Khalibler'den öğrendiklerini ileri sürerler.
1204'te Rum Pontos İmparatorluğu kurulunca, Ünye de
Evliya Çelebi Ünye'nin Rum Pontos İmparatorlarından Ünyes'ce kurulduğunu ve adını buradan aldığını yazar. Ünye adı bazı kaynaklarda Oenes, Oinoie, Onea olarak geçmektedir. Bu adların ortak kökeni Yunanca'da "iyi şarap" anlamına gelmekte, ayrıca Ünye'nin eskiden şarapları ile ünlü olduğu da bilinmektedir.
Şemseddin Sami XIX. yy'da Ünye'yi şöyle anlatır: "Trabzon Vilayeti'nin Canik Sancağı'na bağlı kaza merkezi bir kasabadır.
Ali Cevad ise Ünye'ye ilişkin olarak şunları yazar:
"Trabzon Vilayeti'nin Canik Sancağı'na bağlı kaza merkezi bir kasabadır. Tüm kazanın 25.000'i Müslüman, 8.000'i Rum, 5.000'i Gürcü, 2.000'i Ermeni olmak üzere 40.000 nüfusu vardır. Kaza Karauç Nahiyesi'yle 104 köyden oluşur. Tüm kazada 1 rüştiye, birçok sıbyan okulu, 75 cami ve mescit, 2 han, 3 hamam ve 400 dükkan vardır".
Ordu'nun batısında yer alan bir kıyı ilçesidir. İlçe, doğadan Fatsa, güneyden Kumru ve Akkuş İlçeleri, batıdan da Çaybaşı ve İkizce ve İkizce İlçeleri ve Samsun İli'yle çevrilmiştir. Samsun-Trabzon kıyı yolu üzerindedir. ünye'yi bu yol kıyı illerine, Ünye-Akkuş yolu da iç kesimlere bağlamaktadır.
1997 yılı Genel Nüfus Sayımına göre İlçe merkezinin nüfusu 54.518, köyleriyle birlikte toplam nüfusu 123.476'dır *.
İlçe kıyılarında doğal plajlar vardır. Bunlardan, kentisn batısında 1 km uzaklıktaki Çamlık, 3 km uzaklıktaki Uzunkum ve 8 km uzaklıktaki Göleli ve Curi ünlüleridir.
